Erelid Jo Brus apetrots op oorkonde

Als oudste zoon uit een gezin van negen kinderen is Jo op twaalfjarige leeftijd gaan voetballen bij Avanti. Een knieblessure hield hem als voetballer aan de kant en Jo wilde scheidsrechter worden. Zijn vader zei daarop: ‘de gouden koets rijdt 1 keer per jaar en de vuilniswagen iedere dag’. Het heeft Jo er niet van weerhouden en de COVS Den Bosch is hem daar dankbaar voor. Vijftien jaar maakte hij deel uit van het bestuur. Op 22 mei 1981 werd hij erelid. Een onderscheiding waar hij nog steeds apetrots op is. De KNVB beloonde zijn inzet op 1 juli 2000 met een waarderingsspeld.

Interview uit 2006 door Yoerak J. van Voorst

Wanneer en Waarom ben je scheidsrechter geworden?
Het begon allemaal in 1954. Ik had het idee net zo goed te kunnen fluiten als de scheidsrechters van toen. Ik was jeugdleider bij Avanti in Schijndel, maar had geen zin om de jeugd op te leiden voor het betaalde voetbal. Via de cursus bij Piet van Wanrooij ben ik scheidsrechter geworden. Na vijf jaar afdeling Brabant, promoveerde ik naar de KNVB. Vier jaar later heb ik het niveau van de tweede klasse bereikt.

Wat betekent de COVS voor jou?
Heel veel. Jo laat met trots de oorkonde zien die hij op 1 juli 1981 van de COVS heeft gekregen. Vanaf die datum mag Jo zich erelid noemen.

Wat heb je betekend voor de COVS?
Ik heb vijftien jaar in het bestuur gezeten. Ik was tweede penningmeester en nam de conditietesten en recepties voor mijn rekening. Verder heb ik in de Jubileumcommissie gezeten en ben actief geweest voor het spelregelteam. In 1973 was ik leider van het voetbalteam. We werden toen in Weteringen kampioen van Nederland en wonnen ook de sportiviteitbeker.
Andere functies in de voetballerij?
Ik heb tien jaar in de scheidsrechterscommissie afdeling Brabant gezeten. Daar hield ik mij bezig met het aanstellen van rapporteurs en scheidsrechters.

Je eerste wedstrijd als scheidsrechter?
Concordia – Wilhemina. Uiteraard één van de lagere elftallen. Het is mij niet tegengevallen en beide partijen waren tevreden.

Wie was je voorbeeld als scheidsrechter?
Klaas Schipper uit Groningen. Hij was in de jaren 50 een internationale scheidsrechter zonder kapsones en iemand die nooit op de voorgrond trad. Net zo’n type scheidsrechter was Piet Roomer uit Rotterdam. Een rondborstige en zelfverzekerde man.

Anekdote als scheidsrechter?
De wedstrijd Margriet – Blauw Geel heb ik met twee neutrale grensrechters gefloten. Tegen de clubgrensrechters zei ik dat ze vandaag niet hoefden te vlaggen. ‘Dat kan helemaal niet’, was hun reactie. ‘Dat kan wel’, zei ik. De volgende dag stond in de krant ‘Scheidsrechter Brus verordonneerd neutrale grensrechters’. De lokale pers had op die manier ook een eigen mening over mijn neutrale grensrechters.

Wie is momenteel meest talentvolle scheidsrechter?
Henk Temmink. Rondborstig type en een eerlijke vent Hij treedt niet op de voorgrond.

Wat is er veranderd in de manier van fluiten van toen en nu?
Het acceptatievermogen is nu veel lager. Vroeger kon met veel meer accepteren. Je had een eerlijke schouderduw en dat ging ook gemakkelijker. Alle clubs hebben dure trainers die drukken op de begroting en het voetbal wordt niet beter. Als kijkspel is het voetbal hard achteruit gegaan. Tegenwoordig is het voorkomen van doelpunten de prioriteit, terwijl het voetbal juist bedoeld is om doelpunten te maken.

Moet een scheidsrechter gevoetbald hebben?
Dat hoeft niet persé, maar het is wel een voordeel.

Wat zou je terug willen draaien? (welke regel of verandering)
Bij de inworp staat in de regels dat de bal buiten het veld is als deze in zijn geheel de lijn is gepasseerd. Maar je mag wel op de lijn inwerpen. Dat is in wezen flauwekul, want als je op de lijn staat, ben je in het veld. Vroeger moest je buiten de lijnen inwerpen. Een inworp zou eigenlijk vervangen moeten worden door een intrap. In het woord voetbal zit het woord voet en dan gaan we met de hand ingooien.

Wat zou je graag willen veranderen in de spelregels?
De buitenspelregel is te ingewikkeld geworden. Het feit dat je alleen buitenspel staat als de bal in de richting van de buitenspelstaande speler gaat. Voor het publiek en assistenten is dit moeilijk waar te nemen. Het spel zal aantrekkelijker worden met een extra lijn waar de buitenspelval begint.

Jouw ervaringen met het spelregelteam?
In de tijd dat ik in de scheidsrechterscommissie zat hadden we in de regio Den Bosch tien scheidsrechters in groep 1 zitten. Dat kwam mede door de COVS. We waren toen zeer actief in het organiseren van spelregelavonden waar iedereen aan meedeed. Soms werd er een half uur gediscussieerd over één situatie. Daar zat veel onderwijs in en de kwaliteit van het scheidsrechterskorps kwam daarmee ten goede.

Hoogtepunt als scheidsrechter?
VCW tegen Dongen in Breda (1963). VCW kon kampioen worden. Langs het veld stonden 3500 toeschouwers. Op een gegeven moment sloeg er iemand in het strafschopgebied tegen de bal. Ik hoorde het wel, maar zag het niet en wist dus niet of het een aanvaller of verdediger was. Na afloop gaf de betreffende speler van Dongen toe dat het hands was en dat het inderdaad een strafschop had moeten zijn. Ik had het geluk dat VCW met 1-0 gewonnen had door een eigen doelpunt van Dongen. Dit geeft aan dat problemen zich zelf oplossen.

Dieptepunt in je carrière?
De autoloze zondag in 1973. Ik moest met de bus via Den Bosch naar Nooitgedacht in Geffen. Op een gegeven moment zag ik de chauffeur naar Waalwijk afslaan en schreeuwde dat hij verkeerd ging, waarop hij anticipeerde dat ik in de verkeerde bus zat. Hij zei: ‘stap maar vlug uit, want hierachter komt de bus naar Nijmegen’.

De sponsorwereld maakt het voetbal kapot?
Nee dat niet, maar ze zijn wel bepalend. Ze dragen weinig bij aan het voetbal. Sponsors bekostigen de trainer en een goede accommodatie. De belangen zijn wat dat betreft te groot geworden.

Als voetbal niet zou bestaan…
Waar zou een mens zich dan op af moeten reageren. Iedereen praat over voetbal. ’s Maandags gaat het over de wedstrijd van gisteren en woensdag over de wedstrijd van zondag. Sport is karaktervormend, goed voor de sociale contacten, motoriek en conditie.

Stelling: Vroeger was het voetbal veel leuker
Ja, er was meer slimmigheid in het voetbal. Als je nu een schijnbeweging maakt, solliciteer je om in het ziekenhuis terecht te komen. Technische voetballers als Coen Moelijn zijn de dupe geworden van het ruwe spel. Scheidsrechters moeten veel harder optreden. Met 10 tegen 10 kan er ook gevoetbald worden, bovendien komt er dan meer ruimte op het veld.

Wat heb je bereikt als bestuurslid?
Den Bosch was de eerste vereniging die iets deed aan molestaties in de jaren 70. Molestaties van scheidsrechters begon eind jaren 60. in de jaren 50 had je dat probleem niet. Vroeger ging het om de punten en nu om het geld. Bovendien waren de mensen anders. Nederland was net tien jaar bevrijd. De mensen waren blij dat er voetbal was in plaats van oorlog.

Hoe was het voetbal in de oorlog?
Je kon moeilijk aan voetbalschoenen komen. Die kreeg je op de bon. Mijn vader kocht 1 paar voetbalschoenen. Ik was rechts en m’n broer links. Hij droeg dan de linkerschoen en ik de rechter. Op die manier werden de eindjes aan elkaar geknoopt.

Opmerkelijke wedstrijd in je carrière?
Dat was Taxandria – Boxtel begin jaren 60. Ik was daar toeschouwer. Een aanvaller van Boxtel schoot de bal door het net, ondanks dat de netten gecontroleerd waren door de neutrale grensrechters. De doelman zei dat de bal door het net was gegaan, terwijl de aanvaller zei dat de doelman de bal eruit had gestompt.

Clubs zijn financieel verantwoordelijk voor politie inzet
De overheid mag niet toestaan dat er ergens geen orde is in de maatschappij en het voetbalveld is een stukje van die maatschappij. De clubs zijn ook verantwoordelijk. Zodra het geld gaat kosten, nemen ze vanzelf wel maatregelen en dan lost het probleem vanzelf op.

Hoe zie jij de toekomst van de scheidsrechter?
Somber. Er komen te weinig getalenteerde scheidsrechters. Er wordt nogal wat verwacht van de scheidsrechter. Hij moet leiding kunnen geven, spelregelkennis en over een goed conditie beschikken. Bovendien is het bepaald niet aantrekkelijk als je elk weekend voor alles uitgemaakt wordt.

Een wedstrijd staken bij spreekkoren?
Niet direct staken. Eerst laten omroepen om het spreekgeweld te laten stoppen. Het bestuur moet tussen de supporters gaan staan als controlerend orgaan. Dat hoort bij de functie. Als je dat niet aandurft, moet je niet in het bestuur gaan zitten.

Jouw idee voor een COVS-clubavond?
Ik zou wel eens een bestuurslid uit Zuid II willen horen. De scheidsrechters uit bijvoorbeeld Heeswijk, Sint Oedenrode, Veghel, Vorstenbosch, Schijndel, Liempde en Gemonde horen te weinig van hun prestaties. Het districtsbestuur zit daarvoor te ver weg. Verder zou een forum leuk zijn, waarin een journalist in discussie gaat met een trainer en voorzitter van een COVS-groep.